Ommaviy axborot vositalarida faoliyat olib borayotgan bugungi kun jurnalisti yoki jurnalist rolini bajarayotgan boshqa mutaxassis qanday malaka va tajribaga ega bo‘lishi kerak, degan savol keyingi paytlarda ko‘pchilikni bezovta qiladigan bo‘lib qoldi. Ayniqsa, ijtimoiy tarmoqlar tez rivojlanib borayotgan, ularga keng imkoniyatlar berilayotgan va nufuzli tashkilotlar tomonidan ular (elektron ommaviy axborot jurnalistlari) himoyaga olinayotgan va to‘g‘ri qilinayotgan hozirgi davrda.

Biroq jamoatchilikning voqea-hodisaga doir xolis, haqqoniy ma’lumot olish va bundan manfaatdorlik huquqini birinchi o‘rinda himoya qilish, shunday paytlarda ham ma’lumot uzatuvchining betaraf bo‘lishi, ma’lumot uzatilayotgan obyekt to‘g‘risida bilimga ega bo‘lishi shart. Bunday bilimga ega bo‘lish, uzatilishi rejalashtirayotgan ma’lumotlarning haqqoniyligiga aniqlik kiritish uchun jurnalist kuzatuvini o‘tkazadimi, jurnalist so‘rovi tashkil etadimi yoki bevosita obyekt (shaxs, korxona) bilan bog‘lanadimi, bu jurnalistning hafsalasiga bog‘liq.

Joriy yil 15-noyabr kuni kun.uz internet nashri sahifasida “5 ta fandan imtihon qilish bilan achchiq haqiqatni tan olayapmiz” nomli maqola e’lon qilindi. E’tirof etish kerak, qalam urilgan mavzu ayniqsa bugun dolzarb hisoblanadi va keng jamoatchilikning diqqat-e’tiborida. Shunday bo‘lsa-da, uni o‘qib nafaqat bezovtalik hissini tuyasan, balki achinasan ham.

Maqolaning avvalida umumiy ta’lim tizimida mavjud bo‘lgan anchagina kamchiliklar sanab o‘tilgan va yuqoridagi muammolarni yechish bo‘yicha ko‘p ishlar qilinganligi, jumladan, bakalavriat bosqichiga kirish imtihonlari adolatli o‘tkazilishiga erishilganligi, yoshlar uchun tanlov imkoniyatlarini yaratilganligi, Davlat test markazining xalq oldidagi hisobdorligi oshirilganligi yozilib, “lekin, shunga qaramay, magistratura va ijodiy imtihonlardagi «o‘yinlar» bartaraf etilmadi va bunga jiddiy harakat qilinmadi ham, DTMning xalq oldidagi hisobdorligi sun’iy-majburiy ravishda ta’minlanyapti”, degan alohida shaklan yaxlit xulosa berilgan.

Demak, aniq bo‘ladiki, aynan magistratura va ijodiy imtihonlardagi «o‘yinlar»ning bartaraf etilmaganligi va bunga jiddiy harakat qilinmaganligi uchun Davlat test markazi aybdor. Yo‘qsa, avvaliga hisobdorlik oshirilganligini qayd etib, uning davomidan nomlari yozilgan kamchiliklar yozilgach, hisobdorlik sun’iy, deyilmasdi. To‘g‘ri, ushbu iqtiboslar jurnalist so‘zi bo‘lmay, suhbatdoshining iqtibosidir. Lekin ushbu haq yoki nohaq ma’lumotlarni ommaga olib chiqayotgan shaxs aynan jurnalist hisoblanadi.

Mazkur maqola bilan tanishib chiqqanimizdan keyin biz bevosita telefon orqali jurnalist bilan bog‘landik va e’lon qilingan ma’lumotlarning asl mohiyatini, tanqid asosli bo‘lishi lozimligini, shunda hech qanday e’tirozlar bo‘lishi mumkin emasligini tushuntirdik. Shundan so‘ng maqolaning shu qismi o‘zgartirildi.

Shu o‘rinda Davlat test markazida bir nechta haqli savol tug‘ildi va jurnalistdan ushbu savollarga javob kutib qolamiz.

1. Magistratura va ijodiy imtihon jarayonlari kimlar tomonidan tashkil etiladi va o‘tkaziladi?

2. Suhbatdosh keltirgan ma’lumot (fakt, dalil, voqea-hodisa)lar to‘g‘risida jurnalist avvaldan tegishli ma’lumotga ega bo‘lishi kerakmi yoki talab etilmaydimi, hatto OAVda bu haqda yil bo‘yicha to‘g‘ri yozilayotgan paytda?

3. Maqolada qo‘llanilayotgan ma’lumotlarning haqqoniyligiga ishonch hosil qilish uchun Davlat test markazi bilan bog‘lanilmaganligining izohi bormi?

Qayta-qayta bo‘lgani kabi, Davlat test markazi barcha turdagi ommaviy axborot vositalari bilan hamkorlikdan katta manfaatdor tashkilot ekanligi va biror jurnalistning so‘rovini e’tiborsiz qoldirilmasligini eslatib o‘tamiz.

Davlat test markazi matbuot xizmati