Keyingi paytlar ijtimoiy tarmoqlar zamoni bo‘ldi, ayniqsa, telegram messenjeridagi kanallarning. Haqiqatan ham, ular jamoatchilikka hayotimizning dolzarb masalalari yuzasidan tezkor va sifatli ma’lumotlar berish imkonini yaratmoqda, muloqotning ishonchli platformasiga, ularning ko‘pchiligi esa tom ma’noda “xalq ovozi”ga aylanib ulgurdi. Masalan, t.me/xushnudbek, t.me/sofuzb, t.me/daryo, t.me/aoka_uz, t.me/kunuzofficial, t.me/uza_uz va boshqa ko‘plab shunday kanallar faoliyati gapimizning dalilidir.

Biroq telegram kanallarning orasida shundaylari ham borki, hayronlikdan boshqa chorangiz qolmaydi. Aynan shundaylar boshqa sifatli faoliyat ko‘rsatayotgan telegram kanallarining obro‘yiga putur yetkazmoqda. Unaqa telegram kanalini ochish oson. Uni  yuritish, xohlagancha va turli shaklda chiqish qilish, yo‘nalishni til va dil pokligini buzishga qaratish manbaiga aylantirish ancha jo‘n ish ekan. Xalqona tilda ifodalaganda ular “na sovuqqa, na issiqqa” chidaydi. “To‘g‘ri”, desangiz, atay “noto‘g‘ri”ga, “noto‘g‘ri”, desangiz, atay “to‘g‘ri”ga chiqarishadi. Yozganlari haqida ularning o‘zlari aniq tasavvurga ega emas, yozishdan oldin qalamga olinayotgan masala bo‘yicha amaldagi me’yoriy-huquqiy hujjatlarni bir bora qarab chiqish begona ularga.

Ana shundaylardan biri, bu – “tentakminds”dir. Mazkur telegram kanali qalami o‘tkirga o‘xshab tuyuladi. Jurnalistika, kasbiy odob-axloqning toshu tarozusiga to‘g‘ri kelmasa ham, e’tiroz yo‘q, tili o‘tkir, biroq aslo qalami emas. Alohida qayd etamizki, biz uning ommaviy axborot vositasi sifatida har qanday qonuniy huquqlarini hurmat qilamiz va unga qarshi hech qanday xusumatimiz yo‘q. Bor-yo‘g‘i, uning pozitsiyasiga bir oz to‘xtalib o‘tmoqchimiz, xolos.

“tentakminds” telegram kanali faoliyatining maqsadi, vazifasini o‘zi belgilagan ko‘rinadi, aks holda material berishdan oldin milliy qonunchilik bilan tanish bo‘lishi kerak edi. Afsuski, unday bo‘lib chiqmayapti. Agar biroz qonunchilikdan xabari bo‘lganda edi, biror muassasasa, davlat yoki davlat arbobi to‘g‘risida tiliga kelgan asossiz gaplardan iborat materiallarni sahifasiga bermasdi, o‘ylab ish qilardi. Balkim, avval qalamga olinayotgan shaxsning belgilangan lavozim vazifalari, huquqlari, vakolati bilan yoki muassasaning funksiyalari, vazifalari bilan tanishib, ular nimani bajarishga haqli, nimani yo‘qligi haqida bilib olarmidi. Yoinki, hech bo‘lmaganda, bevosita bog‘lansa ham, bunchalik sust ketmasdi. Shunda materiallarni aniq fakt-dalillar asosida tayyorlash mumkin bo‘lar va ularda sayozlik, yuzakilik, haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigan, hatto tuhmat bo‘lmasdi. Shuningdek, aniq dalillar bo‘lganda, kerakli joylarga murojaat qilishdek oddiy haqiqatni, milliy qonunchiligimizda shaxs haqida ma’lumotlarni oshkor qilmaslik tartibi mavjudligini, oshkor qilganda javobgar bo‘lishni anglagan bo‘lardi.

Internet tarmog‘idagi ushbu kanal Davlat test markazi faoliyati to‘g‘risida bir nechta maqola e’lon qildi. Alohida aytish joiz, bu maqolalar oddiy odob-axloq normasidan chetda turib yozilgan. Javob berilganda ularni o‘z talqiniga ko‘ra noto‘g‘ri tahlil qilgan. Shuning uchun ahyon-ahyonda “hali qaytaman, hali lashkar tortib qaytaman” deguvchi ushbu kanalning rahbarini yoki buyurtma asosida uni yuritayotgan shaxsni ko‘tarilgan masalalar bo‘yicha aniq, haqqoniy ma’lumotlarni olish uchun Davlat test markaziga qancha taklif qilsak-da, kelmadi, kelmaydi ham. Negaki, yuzma-yuz, ochiq muloqotga kirish uning uchun emas, orqavarotdan, ko‘rinmas bo‘lib, hayqirib tursa bo‘ldi, shuni ommaga axborot yetkazish, deb tushunadi. Jurnalistikada qanday tamoyillar borligi ularga qiziq emas. To‘g‘ri-da, milliy jurnalistikamizda ham, xalqaro jurnalistikada ham jurnalistik faoliyat uchun bunday dolzarb, ancha “oqsoch”u lekin hamisha yosh qonundek tamoyillarning ularga nima keragi bor.

Mayli, nima bo‘lganda ham, Davlat test markazi ushbu telegram kanalning barcha savollariga batafsil javob berib keldi. Javoblarni qanday tushunish, qanday talqin qilish har kimning o‘z ixtiyorida. Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda davlat tomonidan belgilangan vazifalarini astoydil va sifatli bajarish uchun bor kuch va imkoniyatlarini sarflayotgan, abituriyentlar uchun qulaylik, imkoniyatlar yaratish yo‘lidan ketayotgan Davlat test markazi tentakmindsga o‘xshagan telegram kanallari bilan muloqotini to‘xtatadi. Ular bilan muloqotga vaqti ham, xohishi ham yo‘q.

Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risidagi qonunchilik doirasida xalq dardini chuqur his qilib, faoliyat yuritayotgan barcha turdagi rasmiy manbalar bilan yaqindan hamkorlikka doimo tayyorligini eslatib o‘tadi...

Davlat test markazi