Xorijiy va mahalliy ijtimoiy tarmoqlardagi maqolalarni o‘qib

Joriy yilning oxirgi kunlarida abituriyentlarni ro‘yxatga olish tizimida bir qator nosozliklar borligi, bu Davlat test markazi elektron dasturining yaxshi ishlamayotganligi natijasi ekanligi va oqibatda uzun navbatlar yuzaga kelayotganligi haqida xabarlar tarqaldi. 

Holat yuzasidan ma'lum qilish kerakki, Davlat test markazi dasturi ishlamayotganligiga oid xabarlar asossizdir. Dastur har kuni kuniga 24 soat uzluksiz ishlamoqda.

Buni aynan oxirgi kunlarda ro‘yxatdan o‘tkazilgan abituriyentlar sonining keskin ko‘payganligidan ko‘rish mumkin. Masalan, 8-iyul kunining o‘zida 80 mingdan ortiq abituriyent ro‘yxatga olingan va rekord ko‘rsatkich qayd etilgan edi, 9-iyul kuni bu ko‘rsatkich 111 mingdan oshib ketdi. Vaholanki, joriy yil 15–30-iyun kunlari, ya'ni 15 kunda jami 63 ming abituriyent ro‘yxatdan o‘tgan, xolos. Bu yerda ham ta'lim muassasalarini oldingi yillarda tugatgan abituriyentlarning 15 kun davomida faol bo‘lmagani, oxirgi kunlarni kutishganini taxmin qilish mumkin. Taqqoslash uchun oldingi yillardagi qabul jarayonlarida eng ko‘pi bilan bir kunda 65 mingga yaqin abituriyent oliy ta'lim muassasalariga hujjat topshirganligini ham eslatib o‘tish kerak.

Bu yil jarayonning oxirgi uch kunida abituriyentlarni ro‘yxatga olish dinamikasini keltiramiz: 
10-iyul – 113 ming nafardan ko‘p;
11-iyul – 109 ming nafardan ko‘p;
12-iyul – 120 ming nafardan ko‘p.

Bu rekord ko‘rsatkichlardir. Agar ko‘rsatkich muddatning qolgan kunlarida ham o‘sib borish holatini saqlab qolsa, joriy yil ro‘yxatdan o‘tkazilganlar soni 1000 000 dan oshib ketadi. Test sinovi tarixida hali bunaqasi kuzatilmagan.

Hozirga qadar (10.07.2019, soat 11.00) ro‘yxatga olingan abituriyentlarning umumiy soni 511 000 nafardan oshib ketdi. E'tiborlisi, ro‘yxatga olinganlarning o‘rtacha 10,2 foizi Davlat xizmatlari markazlari tomonidan, qolgan 89,8 foizi oliy ta'lim muassasalari qabul komissiyalari tomonidan amalga oshirilgan. 

Endi navbatlarning yuzaga kelishining ehtimoliy sabablariga to‘xtalsak.

Birinchidan, Internet tezligi, uning texnik qurilmalari, elektron ma'lumot uzatish va qabul qilish liniyalari (kabellarning o‘tkazuvchanligi) bo‘yicha barchamiz yaxshi xabardormiz.

Paketlar shaklida bo‘lingan ma'lumotlarni uzatishda liniyalar to‘lganligi, tig‘izligi uchun uzatilayotgan ma'lumotlar o‘tib bo‘lgunga qadar, ulardan keyingi ma'lumotlar bufer zonada ma'lum vaqt saqlab turiladi. Liniya bo‘shagandan keyingina o‘tishni boshlaydi, hech qachon uzatilmay qolib ketmaydi. 

Ikkinchidan, har bir abituriyentni ro‘yxatdan o‘tkazish uchun Davlat test markazining maxsus dasturi bir vaqtning o‘zida Ichki ishlar vazirligining “Pasport-viza” hamda Bank billing tizimlariga bog‘lanadi. Bunday katta hajmdagi axborotlar bazasi bilan ishlash tabiiy ravishda tezlikning pasayishiga olib keladi. 

Uchinchidan, to‘lov masalasida yuzaga kelayotgan muammolar. Ro‘yxatdan o‘tayotgan abituriyentlar oqimining to‘lov uchun boshqa joyda joylashgan bank muassasalariga borishi, to‘lovni amalga oshirgach, kelib qayta navbatda turadi.

To‘rtinchidan, umumiy o‘rta va o‘rta maxsus ta'limi muassasalarining bitiruvchilariga ta'lim to‘g‘risidagi hujjatlar kech berilganligi. Hujjatlarni iyul oyida olgan yarim milliondan ko‘p yoshlarimiz yoppasiga ro‘yxatdan o‘tkazish joylariga kelishlari ham tabiiy ravishda navbatlarni paydo qiladi.

Beshinchidan, Davlat test markazining mazkur dasturi avval boshdan ro‘yxatdan o‘tkazish uchun emas, balki ro‘yxatdan o‘tkazib bo‘lingan abituriyentlar to‘g‘risidagi ma'lumotlar bazasini qabul qilishga mo‘ljallangan edi. Vaziyat, tartib taqozosi bilan dasturning o‘zida ro‘yxatdan o‘tkazish yo‘lga qo‘yildi (respublika bo‘yicha ro‘yxatdan o‘tkazish ishlari boshqa tashkilotga topshirilgan edi). Ma'lumot uchun: hozirda ayblanayotgan Davlat test markazi dasturi tezligi internetning o‘zimizda mavjud bo‘lgan yuqori nuqtasida ishlamoqda.

Oltinchidan, abituriyentlar bilan hamrohlikda kelganlar sonining ko‘pligi.

Yettinchidan, abituriyentlar asosan kunning 1-yarmida kelayotganligi. 

Sakkizinchidan, barcha OTMlarda bir xil shart-sharoit yaratilgan bo‘lsa-da, ayrim OTMlarda ro‘yxatdan o‘tish uchun borayotgan abituriyentlar sonining juda kamligi ko‘p sonli abituriyentlar bilan ishlayotgan OTMlarning ish hajmi oshishiga va ortiqcha yuk bilan ishlashiga sabab bo‘lmoqda.

To‘qqizinchidan, kuniga 115 ming nafargacha abituriyent oldindan 3 ta'lim yo‘nalishini tanlab, ro‘yxatdan o‘tgandan keyin, ta'lim yo‘nalishlarini o‘zgartirib, qayta ro‘yxatdan o‘tayotganligi. Bu juda katta raqam va qayta ro'yxatdan o'tkazish ko'p vaqt talab etadi.

Biroq Davlat test markazi qo‘l qovushtirib o‘tirgani yo‘q. Ro‘yxatdan o‘tish joylarida navbatlar yuzaga kelmasligi uchun Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi, Oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi hamkorligida internet tezligini oshirish, qabul komissiyalari ish soatlarini uzaytirish, mavjud liniyalarga qo‘shimcha ravishda korporativ tarmoq liniyalarini qo‘shish kabi zarur choralarni ko‘rish bo‘yicha amaliy ishlarni amalga oshirdi. Bular muddatning qolgan kunlarida abituriyentlarning qisqa vaqt ichida ro‘yxatdan o‘tishlarini ta'minlashga xizmat qiladi.

Davlat test markazi