Haqiqatan ham, soxtalikning haqiqiylikka da’vogarligi bir pul. O‘g‘ri kabi, soxta ijtimoiy kanallar ham doimo hadik bilan yashaydi. Ularda na milliylikdan, na odamiylikdan asar bor. O‘quvchilarini ko‘paytirsa, xayoliga kelgan fikrlarni yozsa, kimnidir yomonotliq qilsa bo‘ldi, boshqa narsa kerak emas. Lekin eng dahshatlisi, bunday soxta kanallarning ommaviyligida. Demak, ularga o‘xshab fikrlaydigan, bayon qiladigan, oxiratidan qo‘rqmaydigan toifadagilar ham bisyorgina ekan. Adminlari kimligini ochiq aytishdan, ochiq, yuzma-yuz muloqotdan o‘lguday qo‘rqadiganlardan ular. Ularni o‘qib, faqat "essiz" deysiz, xolos. 

Bu mavzuga ko‘p to‘xtalmoqchi emasmiz. Biroq eslatish kerakki, Davlat test markazi nomidan yoki o‘xshash nomlardan foydalanib ijtimoiy kanallarini yuritayotganlar soni bugungi kunda 12 tadan ortiq. Bu borada yuqori organlarga ham murojaat qilingan. Baribir, faoliyati davom etmoqda. Ularning salbiy oqibati katta ko‘lamda bo‘ladi. Negaki, aytilganidek, ular toifasidagilarga jamoatchilikning sog‘lom fikrlaydigan, lekin tez ishonuvchanlarni fikrini o‘zgartirishi evaziga umumjamiyat tamoyillarini zaharlaydilar, jamoatchilikni nafaqat ayrim tashkilot, balki davlat, jamiyatga qarshi hissiyotni, nuqtai nazarni, pozitsiyani o‘rnatadilar va bu bilan jamiyat taraqqiyotining asl dushmani bo‘lmish ishonchsizlikka yetaklaydilar. 

Oxirgi ma’lumotlarni keltirib o‘tsak. Feysbukda joylashtirilgan mana bu ma’lumotga e’tibor bering va farqini ko‘ring:

Davlat test markazi mandat.dtm.uz saytini faqat lotin grafikasidagi yozuvlar bilan yuritadi, hatto rus tilidagi ta’lim yo‘nalishiga tegishli ma’lumotlarni ham. Ko‘rinib turganidek, kimdir sahifadan rus tilidagi shu ta’lim yo‘nalishini ochib, guglidagi tarjimon tugmasini bosgan va mana shu ko‘rinishga kelgan sahifani rasmga olgan. Lekin quvonarli holat ham bor. Rasmdagi fuqaro Lobar Ishanovaning ma’lumotlari haqiqatdan uzoq ekanligi, uning noto‘g‘ri ekanligi to‘g‘risida juda ko‘plab izohlar qoldirilganligi sabab, mavzu va postlarni adminning o‘zi yopib qo‘yibdi. Bu yerda u ko‘proq haqiqat izohlari ko‘payganidan xavotir olganmi yoki adminning o‘zi haqiqatparvarmi noma’lum, qoyil. Haqiqat tomonda bo‘lganlar ko‘pchilik ekanligidan xursandmiz. 

Yana bir misol. Bugun, 21 avgust kuni O‘zbekiston Prezidenti administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligida Davlat test markazi tomonidan brifing o‘tkazildi. Biroq xodimlarimiz birifingni tugatib, binodan tashqariga chiqishga ulgurmay ijtimoiy saytda “Davlat test markazi” nomi bilan chiqayotgan, manziliga Davlat test markazining haqiqiy va rasmiy telegram kanali havolasini qo‘ygan kanal tadbir bo‘yicha yolg‘on ma’lumotlarni joylashtiribdi.

Tezkorligiga gap yo‘q, lekin tili, dilini zahar bosganligi aniq. Yozuvlardagi imloviy, uslubiy xatolarning ko‘pligiga e’tibor bering. Shuning uchun ham ular boshqa manbalardan tayyor matnlarni ko‘chirib, xuddi o‘zlari yozganday e’lon qiladilar.

Agar shu “muallif” tadbirda ishtirok etganida (balki ishtirok etgandir), jurnalist bo‘lganida (balki jurnalist hamdir), davlat ahamiyatiga molik yirik, muhim, dolzarb voqea-hodisalarni jamoatchilikka yetkazish rejasi bo‘lmagan vaqtlarda, har qanday telekanalning oddiy kundalik efir setkasi bir soatu qirq minutlik to‘g‘ridan-to‘g‘ri lavha berishi hamda buni dasturdagi keyingi ko‘rsatuvlar ketma-ketligi va vaqti hisobidan amalga oshirishi juda qiyin ish ekanligini tushungan bo‘lardi. Shuningdek, to‘g‘ridan-to‘g‘ri efir tugagandan keyin ham jurnalistlar bilan belgilangan mavzu doirasida ham, mavzudan tashqari ham bir soatdan ko‘proq vaqt davomida savol-javob bo‘lganligini, barcha savollarga batafsil javob berilganini, birifing 30 ga yaqin ommaviy axborot vositalari jurnalistlari hamda agentlikning mas’ullari ishtirokida o‘tganini ko‘rgan bo‘lardi. 

Afsuski, shaxsi noma’lum soxta jurnalist o‘zining soxta telegram kanali orqali milliy jurnalistikamizning barcha huquqiy-normativ hujjatlari, kasb etikasi me’yorlari talablariga zid, umumjurnalistika tamoyillariga to‘g‘ri kelmaydigan ish qildi. Hukumat rahbarining ularga bo‘lgan ishonchini qadrlashga, agentlik rahbarining murojaatini hurmat qilishga undaylarning kasbiy salohiyati, aql-farosati yetmaydi. 

Ular bilan kurashishga kelsak, vaqtini oltin deb bilganlar ularga vaqtini behuda sarflamaydi va bu juda to‘g‘ri qarordir.

Davlat test markazi